Tarikatın 1826'dan 1925'e kadar olan gelişimi

 II. Mahmut saltanatında yapılan yokedilme girişimlerinde yalnızca 23 yıl sonra 1849 da tarikatın yine dikkate deger bir güce ulaştıgı kesindir. 19. yy. ortasına doğru bektaşilik yalnızca yayılmakla kalmayıp yüksek çevrelerde de etkinlik buluyordu.

Lucy Garnett’e göre ( mysticism and magic in Turkey, s 73)

 Sultan Abdulmecit’in ( 1839-1861) bir yasal eşi olan bezmi sultan bu yüksek konuma yükselişini İstanbul yakınındaki Merdivenköy yakınındaki meşur Bektaşi tekkesi zeminindeki “dilek taşı”nın üzerine çıkmasına bağlamıştır. Bu taş Azbi Çavuş’un mezarının yanında durmaktadır. Ve bektaşi anenelerinde üzerne çıkanın dilegi yerine getirme gücüne sahiptir şeklinde anlatılır. Bu Bezmi Sultan yoluyla olsun yada Bektaşi Birileri aracılığıyla olsun 1869 yılına doğru Bektaşiler

yönetimde kendi savunmalarını güçlü olarak yapan etkileri olduğundan emin olmuşlardı.

 

19. Yy. da basılan Bektaşi kitaplarının listesi çok ilginçtir. 1867 den başlayarak dikkate deger ölçüde tam anlamıyla Bektaşi kitapları çıkar bu kitaplar yönetimdekilerin koruması elde edilmedikçe çıkmasına asla izin verilmecek kitaplardır.

 

 1869 da Eşrefoğlu divanı basılı olarak ortaya çıkar. Eşrefoğlu Bektaşiler arasında popüler şairlerden biridir. Aynı yıl Nesimi de basılır. 1871 de Firişteoğlunun büyük hurufi kitabı “Cavidan”ın  Bektaşice yorumunu yaptığı “Aşkname” çıkar. Aynı yıl Cafer-i Sadık’ın Mehalat’ı ve Hacı Bektaş’ın “Makalat”ı “Vilayetname” adıyla basılırlar.

 

İki yıl sonra istanbulun sünni önderleri İshak Efendinin “Kaşif-ül Esrar’”yla Bektaşilere şiddetli bir saldırı ile cevap verir. Aynı

yıl Bektaşi bakış açısıyla başka bir Hurifi ktabı Virani Babanın Risalesi çıkar. 1876 da Bektaşilerin dikkatli bir savunucusu ve temelde Kaşif-ül Esrar’a bir cevap olan Mirat-ül Mekasit basılır. Birçok Bektaşi , Bektaşi fikirlerinin bu yasal basımının bizzat bir Bektaşi olan Sultan Aziz’in annesi tarafından mümkün kılındığına inanırlar.

 

İddiaya göre “Vilayetname” ve “Aşkname” 1871 de onun gizli korumasıyla ve 1876 da Kaşif-ül Esrar’a cevap olarak çıkan “Mirat-ül Mekasit” ise onun parasıyla basılmıştır. Bu özgün bir olay olsada 1869 –1876 yılları arasındaki beklenmeyen halka açılma patlaması süresince geçerli kalır. Abdülhamit’in tahta çıkmasının ardından Bektaşi yayınlarının kesildigi ve Hamitin devrilmesinden sonra 1909 da Rıfkı Baba’nın “Bektaşi Sırrı'nın çıktığı görülür.

 

Bunu 1911 de “Baktaşi Sırrı”na bir cevap olan “Müdaafa”nın yayını izler. Aynı yıl Merdivenköy tekkesinden “Mehmet Ali Hilmi Dedebaba”nın divanı basılır.

 
 


Kaygusuz Abdal


Alâiye Beyi Hüsameddin Mahmud’un oğlu Kaygusuz Abdal‘ın asıl adı Alaaddin Gaybi’dir.

 

İyi bir öğ­renim görmüş, genç yaşta Abdal Musa’ya derviş olarak Kaygusuz adını almıştır.

 

Derebeyi oğulluğundan istifa ederek, dervişlik hırkasını giyen

Gaybi'nin hakikatin peşinde olduğu ve bunu da Mürşidinde bulduğunu anlatan Bektaşi Menkıbesine göre ;

 

“Teke (Antalya) ilinin Alaiye (Alanya) sancak beyinin oğlu Gaybi Bey, 18 yaşındayken arkadaşları ile ava çıkar. Avlanırken tepe üzerinde bir ahu(ceylan) görür beyzade. O esnada ahu onun önüne çıkagelir. Gaybi Bey onu görünce hemen bir ok çıkarıp, ahuya fırlatır. Kirişten çıkan ok ahunun sol koltuğunun altına saplanır fakat ahu yıkılmaz, sıçrayıp kaçar. Gaybi bey de ardına düşer.


Pir-i Sani

Pir Balım Sultan


1500  yılı civarlarında içinde posta oturmuştur. Yol içinde yaptığı hizmetlerden dolayı Pir sani (ikinci pir) adıyla adılır. ( Bektaşiler içinde zaman zaman üçüncü pir (pir-i salis) adıyla ortaya çıkan, şahıslar olduysada bunun gerçekle bir alakası yoktur).

 

Tarikatın kurumsal bir yapıya kavuşması Balım Sultan zamanında olmuştur. Bektaşiligin temel taşı olan erkanname Balım Sultan tarafından şekillendirilmiştir. Çeşitli kaidelerin konulması, ve yine mücerred makamının kurulması ve bu makama girilirken kulağa takılan Mengüş adındaki küpenin kullanımı da Balım Sultan zamanında olmuştur.

 

 


Site en iyi Firefox tarayıcı ile görüntülenebilmektedir.

site © 2006-2011 Bektasi.net - Bektasi.info ©- Her Hakkı Saklıdır - Bu sitede yazılanlar bilgi amaçlıdır.

Bu Sitenin ve yazarının Bektaşilik ile organik bir bağı bulunmamaktadır.

Sitede hazırlanması esnasında var ise gözden kaçan eksik, yanlış bilgiler ve hatalar Bektaşilige mal edilmemelidir.

Aldığımız Feyz ile Tarikat-ı Bektaşi'ye hakkında bilgi veren İnternet Sitesini Derlemek Cürretinde Bulunduk.

Eksiklerimizin Tamamlanmasını Hatalarımızın Af 'fını Hak Erenlerden Niyaz Ederiz.